۱. عدم بلوغ کامل سیستم گوارش
سیستم گوارش نوزادان در زمان تولد هنوز به طور کامل توسعه نیافته است. عضلات دریچه‌ای که مواد غذایی را از مری به معده منتقل می‌کنند (دریچه پیلور)، ممکن است ضعیف عمل کنند و باعث برگشت محتویات معده به مری و دهان شوند. این حالت به نام “ریفلاکس گاستروezofageal” (GER) شناخته می‌شود و غالباً در ماه‌های اول زندگی نوزاد دیده می‌شود.راهکارها:
- پس از تغذیه، نوزاد را به صورت عمودی نگه دارید.
- تغذیه را به صورت کوتاه‌تر ولی با فواصل متعدد انجام دهید.
- از خوابیدن فوری پس از تغذیه جلوگیری کنید.
۲. مصرف بیش از حد شیر
نوزادان ممکن است به دلیل گرسنگی یا تحریک بیش از حد، مقدار زیادی شیر بنوشند. این امر می‌تواند منجر به افزایش فشار در معده شود و باعث استفراغ شود. این نوع استفراغ معمولاً بدون علائم ناراحتی قابل توجه است و پس از چند هفته از بین می‌رود.راهکارها:
- مقدار شیر را در هر وعده تنظیم کنید.
- از شیردهی کوتاه‌تر و مکرر استفاده کنید.
- در صورت تغذیه با شیرخشک، دقت کنید کنید که نوزاد بیش از حد توصیه‌شده ننوشد.
۳. آلرژی یا ناسازگاری غذایی
برخی نوزادان ممکن است به پروتئین موجود در شیر گاو (که در شیر خشک موجود است) یا حتی شیر مادر آلرژی داشته باشند. این حالت می‌تواند باعث تحریک دستگاه گوارش و استفراغ شود. علائم دیگر شامل اسهال، خارش پوست و بثورات است.راهکارها:
- در صورت شک به آلرژی، با پزشک مشورت کنید.
- در صورت تغذیه با شیر خشک، از فرمول‌های هیدرولیز شده یا بدون لاکتوز استفاده کنید.
- اگر مادر شیرده است، از مصرف مواد غذایی حساسیت‌زا مانند لبنیات، تخم مرغ و گلوتن خودداری کند.
۴. انسداد یا اختلالات مجاری گوارشی
در موارد نادر، استفراغ ممکن است نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری مانند انسداد معده، پیلور استنوز (ضخیم شدن عضلات دریچه پیلور) یا ناهنجاری‌های مادرزادی مجاری گوارش باشد. این نوع استفراغ معمولاً همراه با علائمی مانند کاهش وزن، درد شکم و استفراغ پیوسته است.راهکارها:
- در صورت استفراغ مکرر و علائم نگران‌کننده، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- تصویربرداری و تست‌های تشخیصی ممکن است برای بررسی دقیق‌تر لازم باشد.
۵. عفونت‌ها و بیماری‌های عفونی
عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی مانند گاستروانتریت می‌توانند باعث تحریک دستگاه گوارش و استفراغ شوند. این نوع استفراغ معمولاً همراه با تب، اسهال و بی‌حالی است.راهکارها:
- مایعات کافی برای جلوگیری از کم‌آبی بدن نوزاد فراهم کنید.
- در صورت تب یا علائم شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- دست‌های خود را قبل و بعد از تماس با نوزاد بشویید.
۶. بلعیدن هوا در هنگام تغذیه
بلعیدن هوا در حین تغذیه می‌تواند باعث ایجاد گاز و افزایش فشار در معده شود که این امر ممکن است منجر به استفراغ شود. این مشکل بیشتر در نوزادانی که با شیشه تغذیه می‌شوند، دیده می‌شود.راهکارها:
- از سرعت تغذیه کنترل شده استفاده کنید.
- پس از تغذیه، نوزاد را به آرامی ورز دهید تا هوا از دستگاه گوارش خارج شود.
۷. استرس یا تحریک بیش از حد
نوزادان به محیط اطراف خود حساس هستند و تحریک بیش از حد می‌تواند باعث استفراغ شود. صداهای بلند، حرکت‌های ناگهانی یا تغذیه در وضعیت نامناسب می‌تواند به این پدیده منجر شود.راهکارها:
- محیط آرام و آرامش‌بخش برای نوزاد فراهم کنید.
- از حرکت‌های ناگهانی یا تکان دادن نوزاد خودداری کنید.
جمع‌بندی
استفراغ در نوزادان می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عدم بلوغ سیستم گوارش، مصرف بیش از حد شیر، آلرژی، عفونت‌ها و مشکلات ساختاری رخ دهد. در بیشتر موارد، این پدیده بی‌خطر است و با رعایت نکات ساده می‌توان آن را مدیریت کرد. با این حال، در صورت وجود علائم هشداردهنده مانند استفراغ مکرر، تب، کاهش وزن یا بی‌حالی، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.مراقبت از نوزادان نیازمند صبر و دقت است. با شناخت دلایل مختلف استفراغ و اتخاذ راهکارهای مناسب، می‌توان به سلامت و آرامش نوزاد کمک کرد.پیشنهاد نهایی: همواره با پزشک کودک خود در ارتباط باشید و در صورت شک به مشکلات جدی، هیچ‌گاه از مراجعه به مراکز درمانی خودداری نکنید.نتیجه‌گیری: استفراغ در نوزادان می‌تواند از علل ساده تا جدی متغیر باشد. با شناخت دلایل و اقدامات پیشگیرانه، می‌توان از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرد.
